Çocuklarda DEHB ve BPB Ayırıcı Tanısı Hakkında
Çocuklarda DEHB ve BPB Ayırıcı Tanısı Hakkında
Şaziye Senem Başgül
Hasan Kalyoncu Üniversitesi ve Güneş Çocuk Akademi
Çocuklarda DEHB ve BPB eş tanımıdır? Tamamen birbirinden farklı iki tanı mıdır? Birbirinin varyantı mıdır? Bu konular literatürde tartışılmaktadır. Nörogelişimsel bir bozukluk olan DEHB, bazen ileride gelişecek BPB tanısının premorbidi olarak da karşımıza çıkabilir. Bu iki bozukluğu da tanı ve ayırıcı tanı olarak iyi irdelemek gerekir.
İki bozukluğun da birçok ortak özelliği vardır. Fenomolojik olarak Çok konuşma, dikkatin dağılması, psikomotor ajitasyon, sinirlilik ve duygusal değişkenlik, öfke patlamları, tölaransda azalma gözlenir. İkisi de herediter geçiş gösterir. Birinci derecede akrabarda öykü vardır. Ayrıca DEHB-BPB çapraz geçiş gösterebilir. İlaç tedavisinde antipsikotikler ve antiepileptikler kullanılabilir. Beyin görüntüleme çalışmalarında subkortikal değişimler gözlenebilir.
DEHB’ye benzeyen semptomlar geç ve aniden başlamışsa, grandiozite belirgin ise, uyku ihtiyacı azalmışsa, uygunsuz cinsel davranışlar belirginse, tekrarlayan şiddetli duygudurum dalgalanmaları, öfke patlamaları ve tutturma nöbetleri ön planda ise, sanrı ve varsanılar gözleniyorsa ve DEHB tanısı alan çocuğun tedavisi stimülana yanıt vermiyor aksine semptomlarda artış oluyorsa bipolar bozukluk akla gelmelidir.
BPB ve DEHB arasında çift yönlü bir örtüşme vardır. DEHB'nin eşlik ettiği bipolar bozukluk, erken başlangıçlı BPB'nin gelişimsel olarak spesifik bir fenotipini temsil edebilir.
BPB ve DEHB olan bireylerin hem DEHB hem de BPB'den farklı bir bozukluğa sahip olabileceğini düşünülmektedir.
Ayırıcı tanıda klinik gözlem ve takibin yanı sıra görüntüleme yardımcı olabilir. DEHB’de toplam beyin ve gri madde hacminde azalma, bazal ganglionlarda, prefrontal yapılarda ve korpusta anormallikler gözlenebilir. Bunun yanı sıra BPB’de özellikle subkortikal yapılarda (talamus,amigdala ve hipokampus) ve temporal, frontal ve insular kortekslerdeki anormallikler ve beyaz maddede (öz. limbik sistremde) yaygın değişiklikler gözlenir.
Sonuç olarak çocuklarda beyin gelişimi belli dönemlerde daha hızlı olmak üzere 21-24 yaşına kadar devam ediyor. Ruhsal hastalıklar tanısal olarak değişebiliyor. Normal gelişimsel özellikler ile anormal ayrımı zordur. Bu nedenle; tanı konusunda netlik her zaman yok. Takip önemli ve takip çalışmaları gereklidir.
